Lրագրողներ, ովքեր պայքարել են հանուն ճշմարտության

Լրագրությունը սոցիալական խմբերի աշխարհայացքի ակտուալացումն է փաստերի ընտրության, գնահատականների ու մեկնաբանությունների միջոցով, որոնք կարևոր ու հնչեղ են տվյալ ժամանակամիջոցում։ Լրագրությունը ու լրագրողները մեծ ազդեցություն ունեն մեր կյանքում, քանի որ ինֆորմացիան ու նրա ճշգրիտ լինելը, կամ հակառակը մեզ նշանակություն կարող է ունենալ սոցիալական խմբերի համար: Ցավոք լրագրության ոլորտը հաճախ «ծախվում» է, սակայն միշտ էլ եղել են՝ լրագրողներ ովքեր պայքարել են հանուն ճշմարտության:

Ձեզ կներկայացնեմ ՌԴ -ում գործող լրագրողների, ովքեր պայքարել են հանուն արդարության:

Դեկտեմբերի 15-ը ծառայողական պարտականությունները կատարելիս զոհված լրագրողների հիշատակի օրն է։

Խաղաղ և անվնաս թվացող այս մասնագիտությունը, իրականում ամենավտանգավորներից է դառնում: Մահը սպառնում է նրանց ոչ միայն թեժ կետերում, երկար գործողումների ժամանակ, այլ նաև Ռուսաստանի փողոցներում, սեփական բակերում, կամ տների մուտքերում:

Լրագրողները հաճախ վտանգում են իրենց կյանքը՝ մարդկանց պարզապես ճշմարտությունը հայտնելու համար, շահարկումները ցրելու և բացահայտ սուտը հերքելու համար:Կոռուպցիայի դեմ պայքարը, ֆինանսական խորամանկ սխեմաների հանգուցալուծումը, հանցագործության դեմ ցանկացած հակադրություն ուղղակիորեն կապված է կյանքի սպառնալիքի հետ, և լրագրողները դա հասկանում են։Սակայն նրանք կանգ չեն առնում և շարունակում են կատարել իրենց քաղաքացիական պարտքը։ Ոմանց վախեցնում են, իսկ ոմանց հետ կարդինալ մեթոդներով են վերաբերվում։

Վիկտոր Նոգին և Գենադի Կուրեննոյ

ՌԴ — ում այս հիշարժան օրը դեկտեմբների 15 — ը նշվում է 1991 թվականից։ Գաղափարը պատկանում էր Ռուսաստանի լրագրողների միությանը: Այն ծագել է այն բանից հետո, երբ նույն տարվա սեպտեմբերին Հարավսլավիայում մահացան թղթակիցներ Վիկտոր Նոգինը և Գենադի Կուրեննոյը։Ի տարբերություն արևմտյան լրատվամիջոցների, իրենց գործընկերների, նրանք աշխատել են առաջնագծում, և արտասահմանյան լրատվական գործակալությունները գնել են նրանց տեսանյութերը:

Ճակատագրական այդ օրը լրագրողների մեքենան կրակի տակ է ընկել ժամանակակից Խորվաթիայի տարածքում՝ Կոստայնիցա գյուղի մոտ։Ռազմական այս հանցագործության իրական հանգամանքները մնացին անհայտ, ոչ ոք չպատժվեց։Կրակողները փորձել են փակել իրենց հետքերը։ Վարկածներից մեկի համաձայն՝ լրագրողներին սպանելու հրամանը տվել է սերբական հատուկ ջոկատի հրամանատար Ռանկո Բորյովիչը։ Սակայն նա ինքն էլ ավելի ուշ զոհվեց պատերազմում։

2017 թվականի մարտի 27-ին ՌԴ նախագահ Վլադիմիր Պուտինը Վիկտոր Նոգինին և Գենադի Կուրեննոյին հետմահու պարգևատրել է Արիության շքանշանով։ Այսպիսով, երկիրը նշել է այն նվիրումը, որով իրենց ծառայողական պարտականությունն են կատարել ԽՍՀՄ պետական հեռուստառադիոհեռարձակման ծառայության թղթակիցն ու օպերատորը։

Դմիտրի Խոլոդով

«Մոսկովսկի կոմսոմոլեց»-ի լրագրողը բազմաթիվ թեժ կետերում է եղել: Նա թերթում աշխատել է 1992 թվականի օգոստոսից։ Նա շատ է գրել ռուսական բանակի մասին, եղել է Աբխազիայում, Չեչնիայում, Ադրբեջանում, Տաջիկստանի և Աֆղանստանի սահմանին։

Սակայն նրան վիճակված էր մահանալ խմբագրության աշխատավայրում։ Դա տեղի է ունեցել 1994 թվականի հոկտեմբերի 17-ին։ Դրանից քիչ առաջ նա Կազանի երկաթուղային կայարանի խորդանոցից տարել է իր համար նախատեսված դիպլոմատը։ Խոլոդովը կարծում էր, որ այն պարունակում է փաստաթղթեր, որոնք վերաբերում են զենքի անօրինական առևտուրին։ Սակայն այնտեղ եղել է ինքնաշեն պայթուցիկ, որի պայթյունից լրագրողը մահացել է։

Նույն թվականին Դմիտրի Խոլոդովը հետմահու արժանացել է Ռուսաստանի ժուռնալիստների միության և «Հանուն մամուլի ազատության» մրցանակներին։

Վլադիսլավ Լիստև

90-ականների սկզբին հենց Լիստևն էր ամենաճանաչված և ամենասիրված հեռուստահաղորդավարը: Երկրի միլիոնավոր մարդկանց համար նա դարձավ գրեթե ընտանիքի անդամ: Լիստևին հաջողվեց հազվագյուտ էֆեկտ ստեղծել. նա կարծես իր հեռուստադիտողի կողքին լիներ բազմոցի վրա՝ թողնելով կապույտ էկրանը։ Դա վերաբերում էր նրա ցանկացած հաղորդմանը, լինի դա «Տեսակետը», «Հրաշքների դաշտը», թե «Պիկ ժամը»։

Վերջին նկարահանումներից հետո էր, որ 1995 թվականի մարտի 1-ին Լեյվսը վերադարձավ տուն։ Նովոկուզնեցկայա փողոցում գտնվող նրա տան մուտքի մոտ լրագրողին արդեն սպասում էին երկու անծանոթ: Կրակոցներից մեկը դիպել է նախաբազկին, երկրորդը դարձել է մահացու՝ գնդակը դիպել է գլխին. Մարդասպանները ձեռք չեն տվել հեռուստահաղորդավարի մոտ եղած փողերին ու թանկարժեք իրերին, ինչը վկայում է սպանության կապը Լիստևի մասնագիտական կամ քաղաքական գործունեության հետ: Անկասկած, այս հանցագործությունն առաջացրել է հասարակական մեծ ընդվզում։ Հաջորդ օրը բազմաթիվ դաշնային ալիքների եթերում հեռարձակվեց միայն սգո էկրանապահիչը՝ լրագրողի լուսանկարով, որը երբեմն ընդհատվում էր լրատվական թողարկումներով:

Վլադիսլավ Լիստևի հետ հրաժեշտի արարողությունը տևել է երկու օր։ Մարտի 4-ին նրան թաղեցին Վագանկովսկի գերեզմանատանը։ Այս սպանությունը մինչ օրս մնում է չբացահայտված։

Անդրեյ Ստենին

Ռուս ֆոտոլրագրող Անդրեյ Ստենինը ՌԻԱ Նովոստիում աշխատանքի է անցել 2009 թվականին։ Իր լրագրողական ծառայության տարիների ընթացքում նա մեկնել է Սիրիա, Գազայի հատված, Թուրքիա, Լիբիա և այլ անհանգիստ շրջաններ, որտեղ նկարահանել է անկարգություններ, արյունալի բախումներ, ռազմական բախումներ և այլ արտակարգ իրավիճակներ։ Ուկրաինա գործուղումից, որը սկսվել էր 2014 թվականի մայիսին, նա այդպես էլ չվերադարձավ։

Նրանից վերջին հաղորդումը խմբագրությունը ստացել է օգոստոսի 5-ին, որից հետո լրագրողի հետ կապը կորել է։ Սկզբում տեղեկություններ հայտնվեցին, որ Ստենինին կարող էր ձերբակալել Ուկրաինայի անվտանգության ծառայությունը և նրան պահել ինչ-որ տեղ Զապորոժիեում, սակայն այդ տեղեկությունը չհաստատվեց։ Այն բանից հետո, երբ օգոստոսի 11-ին Ուկրաինայի ՆԳՆ-ն ընդունել է լրագրողի անհետացման մասին հայտարարությունը, վարչության պետի խորհրդական Անտոն Գերաշչենկոն լատվիական <<Baltkom>> ռադիոկայանին տված հարցազրույցում ասել է, որ Ստենինը ձերբակալվել է ուկրաինացիների կողմից, կասկածվում են «ահաբեկիչների հետ հանցակցության մեջ»: Ավելի ուշ նա հրաժարվեց իր խոսքերից՝ պնդելով, որ իրեն սխալ են մեկնաբանել, քանի որ միայն ենթադրություններ է անում։

ՌԴ նախագահ Վլադիմիր Պուտինի 2014 թվականի սեպտեմբերի 5-ի հրամանագրով ֆոտոլրագրող Անդրեյ Ստենինը հետմահու պարգեւատրվել է Արիության շքանշանով։