Рубрика: Հայոց լեզու

Հովհաննես Թադևոսի Թումանյանը  հայ բանաստեղծ, արձակագիր, գրական, ազգային և հասարակական գործիչ է։ Գրել է բանաստեղծություններ, պոեմներ, քառյակներ, բալլադներ, պատմվածքներ ու հեքիաթներ, ակնարկներ, քննադատական ու հրապարակախոսական հոդվածներ, կատարել է թարգմանություններ, մշակել է «Սասնա ծռեր» դյուցազնավեպի «Սասունցի Դավիթ» ճյուղը։ Համարվում է ամենայն հայոց մեծ բանաստեղծ:

Թումանյանն իր ստեղծագործություններով հեղաշրջում է կատարել հայ բազմադարյան գրականության մեջ։ Նրա լեզուն և մտածողությունը պարզ են, ժողովրդական։ Նա խորությամբ է արտացոլել հայ ժողովրդի հոգեբանությունը, մտքերն ու ձգտումները։ Թումանյանն իր քնարերգության մեջ արծարծել է հայրենասիրական, սոցիալական, քաղաքական, փիլիսոփայական, սիրային թեմաներ։ Իրական կյանքի պատկերն ու սոցիալական անարդարության դեմ խտացված բողոքն են արտահայտված «Գութանի երգը», «Խրճիթում» և այլ բանաստեղծություններում։ «Հին օրհնություն» բանաստեղծությունը հայ ժողովրդի վշտի, ձգտումների ու երազանքների խտացումն է։ «Հայոց լեռներում» բանաստեղծության մեջ, խոսելով հայ ժողովրդի դարավոր պատմության, մաքառումների և տանջալից ուղու մասին, հավատով է պատկերել հայրենիքի անպարտելի ու ստեղծագործ ոգին.Թումանյանը մշակել է 2 տասնյակից ավելի հայկական ժողովրդական հեքիաթներ («Տերն ու ծառան», «Ոսկու կարասը», «Ձախորդ Փանոսը», «Անբան Հուռին», «Քաջ Նազարը» և այլն), փոխադրել է այլ ժողովուրդների հեքիաթներ։ Նա տիեզերքի, հավերժի, կեցության ու գոյաբանական խնդիրներ է քննել իր քառյակներում, որտեղ անձնական ապրումների ընդհանրացումներով հասել է համամարդկային արժեքների գնահատման.

Նրա ամենաազդեցիկ բանաստեղծություններից է «Հայրենիքիս հետ»ստեղծագործությունը։

«Հայրենիքիս հետ» բանաստեղծությունը Թումանյանը գրել է 1902թ. նրա յուրաքանչյուր տունը մեր պատմության ու գոյափիլիսոփայության յուրօրինակ խտացում է։ Առաջին 2 քառատողերում «Զարկված ու զրկված, ողբի ու որբի հայրենիքի» պատկերներն են, իսկ երրորդը և չորրորդն ավարտվում են «Լույսի և հույսի, նոր ու հզոր հայրենիք» արտահայտություններով։

Հայ արձակի լավագույն էջերից են Թումանյանի պատմվածքները, որոնք մեծ մասամբ նվիրված են գյուղին, կենցաղին, բնությանը։ «Գիքորը» պատմվածքում քաղաքի բարքերին զոհ դարձած գյուղացի պատանու ողբերգական պատմությունն է։ Պատմվածքում պատկերված են դարի նյութապաշտությունը և մարդու վեհ երազանքների փլուզումը։ Գրել է նաև մանկական բանաստեղծություններ, «Շունն ու կատուն», «Անբախտ վաճառականները» լեգենդները, չափածո և արձակ այլ գործեր։ Հզոր ներշնչանքով է գրված «Սասունցի Դավիթ» պոեմը, որտեղ Թումանյանը պատկերել է հայ ժողովրդի ազատաբաղձ ոգին։

Արդեն վերջանում է շա՜տ սպասված 2022 թվականը ու գալիս նորը, որի գալուն, անկեղծ ասած այդքան էլ չեմ սպասել։ Լինու՞մ է չէ, որ մարդիկ ասում են այս տարի իմ հաջողության տարին է, կամ պարզապես այդ տարում իրենց ուղեկցող միջադեպերն ու պատահականությունները իրենց դուրեկան են։ Այս տարին ինձ համար հենց այդ տարին էր։ Ինչևէ, պետք է միշտ նայել դեպի առաջ և ոգևորությամբ դիմավորել նորը, դե գիտեք, ասում են ինչպես տարին դիմավորես՝ այդպես էլ կճանապարհես։

Ապագա 2023 թվականը իմ տարիքակիցների համար բավական պատասխանտու տարիք է, բոլորս նոր փուլ ունենք հաղթահարելու ու նոր միջավայր՝ ընտելանալու, կարծում եմ և լիահույս եմ, որ հաջողությունը բոլորիս կուղեկցի։ Չեմ ուզում լինել շատ պարզունակ ու խոսել միայն մեր, կամ ավելի կոնկրետ՝ իմ դասերի ու ընդունելության մասին, ուզում եմ խոսել այլ ոլորտի, անձնական հաջողությունների,հաղթահարումների ու ձեռքբերումների մասին։ Իմ տարիքում կարևոր եմ համարում արդեն իսկ աշխատանքային փորձին ծանոթ լինելը, իսկ ես կարելի է համարել, որ աշխատանքային փորձ ունեմ (նաև կամավորական) դեռ տասնհինգ տարեկանից, ուզում եմ ավելի հմտանալ ու լավը դառնալ ներկայիս ձեռք բերած «մասնագիտությունում»։ Ինչպես գիտեք՝ հետաքրքրվում եմ նաև երգով ու պարով, նաև շատ եմ կարևորում խումբս՝ Ակները։ Ուզում եմ այս տարի մեր խմբի համար ևս հաջողությունների տարի գրանցվի։ Ուզում եմ շատ ճամփորդել ու ճանաչել նորը, նոր մարդկանց, ուզում եմ, որ ինձ համար վառ էմոցիաների տարի լինի, քանի որ կարևորում եմ նաև դրանք։

Ուզում եմ, ուզում եմ, ուզում եմ… մի խոսքով ասած՝ ուզում եմ, որ այս տարին ամենքիս համար սեփական պատկերացումներով, սպասումներով, անսպասելի բարի անակնկալներով ու, որը ամենակարևորն է՝ խաղաղ լինի։